- Տնտեսությունը պետք է կառուցվի ազատ, սոցիալական շուկայական տնտեսական հարաբերությունների հիմունքներով։ Հայաստանի տնտեսության հիմնական բաղադրիչը պետք է լինի արդյունաբերությունը, ՏՏ ոլորտը և այլն։
- Հայաստանում անհրաժեշտ է հաստատել սոցիալական շուկայական տնտեսական համակարգ
- Հայաստանի տնտեսական քաղաքականության նպատակներ պետք է դառնան սեփականության իրավունքի պաշտպանությունը, ձեռնարկատիրությանն օժանդակումը և գիտելիքի վրա հիմնված տնտեսության ստեղծումը:
- Մրցակցությունը խրախուսելու համար կարևոր է համապատասխան օրենսդրության ստեղծումը և անընդհատ կատարելագործումը։ Ընդ որում, անհրաժեշտ է տնտեսությունը ապակենտրոնացնել և դիմակայել համակենտրոնացման միտումներին,խափանել անբարեխիղճ մրցակցությունը, թույլ չտալ մենաշնորհների առաջացումը, ինչպես նաև ապահովել նոր արտադրությունների և ձեռնարկությունների մուտքը շուկա։ Ֆինանսական օժանդակություն տրամադրելով առանձին ձեռնարկությունների, պետությունը չպետք է քայքայի միջին ձեռնարկությունների շուկայական դիրքերը։
- Սահմանել ազգային տնտեսության և շուկայի պաշտպանվածություն միջազգայինից, կենսապահովման առաջնահերթ անհրաժեշտության միջոցների (պարեն և այլն) համար պետական պատասխանատվություն:
- Անհրաժեշտ է հաղթահարել տնտեսությունում առկա սեփական կապիտալի պակասը։ Դրան կարելի է հասնել աշխատավորներին շահագրգռելով մասնակցելու ձեռնարկության եկամուտների բաշխման գործին և օգտագործել նրանց խնայողությունները որպես բաժնետեր, ներդնելու արտադրության մեջև այդպիսով դառնալու սեփականատեր։
- Արդյունաբերությունը պետք է կազմի Հայաստանի տնտեսության հիմնական բաղադրիչը՝ տոկոսային հարաբերակցությամբ հասնի տնտեսության 60/70 տոկոսին։
- Անհրաժեշտ է Հայաստանում ստեղծել ժամանակակից գիտահենք տնտեսություն։
- Էներգամատակարարման ապագայի և էներգիայի ապագա պահանջմունքների բավարարման համար անհրաժեշտ է ներգրավել բոլոր ավանդական և այլընտրանքային էներգակիրները։ Առաջնահերթ ուշադրություն պետք է դարձնել ջրային պաշարների առավելագույն օգտագործմամբ հիդրոկայանների կառուցմանը և նրանց լայն ցանցի ստեղծմանը։ Այս գործում պետք է ներգրավել ժողովրդական լայն զանգվածների ներդրումները։ Ինչպես նաև արևային էներգիայի առավելագույն օգտագործման ուղիների՝ էլեկտրաէներգիայի արտադրման, ջրատաքացման, սննդի մշակման և նրանց լայն ցանցի ստեղծման և արտադրության կազմակերպման առումով։ Բացի այդ, անհրաժեշտ է մշակել նոր տեխնոլոգիաներ, որոնքկապահովեն հումքի ու էներգիայի առավել խնայողական օգտագործումը։
«Վերելք» կուսակցություն
«Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցություն
Տնտեսական քաղաքականություն
- Տնտեսական հնարավորությունների ընդլայնումը և դրանց հավասար հասանելիության ապահովումը,
- Մարդու ներքին կարողությունների զարգացման և իրացման միջոցով միջին խավի բարեկեցության աճն ու աղքատության կրճատումը։
Մինչև 2026 թվականը մեր թիրախներն են՝
- ՀՆԱ-ի տարեկան միջին աճը նվազագույնը դարձնել 7% (բարենպաստ արտաքին տնտեսական պայմաններում՝ 9%),
- մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն 4269 ԱՄՆ դոլարից դարձնել նվազագույնը 5900 ԱՄՆ դոլար,
- պետական աշխատավարձի ֆոնդը հասցնել ՀՆԱ-ի 25%-ի՝ ներկայիս 16%-ի փոխարեն,
- գործազրկությունը իջեցնել 10%-ից ցածր,
- աղքատության մակարդակը կրկնակի նվազեցնել,
- կենսաթոշակի միջին չափը 43,500 դրամից դարձնել առնվազն 61,000 դրամ,
- նվազագույն կենսաթոշակը 26,500 դրամից դարձնել 37,000 դրամ,
- նվազագույն աշխատավարձը 68,000 դրամից դարձնել առնվազն 85,000 դրամ,
- միջին աշխատավարձը 190,000 դրամից դարձնել 300,000 դրամ,
- հաշմանդամություն ունեցող անձանց թոշակները 1-ին, 2-րդ և 3-րդ կարգերի համար 26,500 դրամից դարձնել 37,000 դրամ,
- զինծառայողի հաշմանդամության զինվորական կենսաթոշակի չափերը 1-ին խմբի համար դրաձնել 55,000 դրամ, 2-րդ խմբի համար՝ 42,000 դրամ, 3-րդ խմբի համար՝ 37,000 դրամ։
- Ապահովելու ենք ներդրումների ծավալի զգալի աճ։
Մասնավորապես ներդրում/ՀՆԱ հարաբերակցությունը չպետք է նվազ լինի 25%-ից: - Օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների ներհոսքը ապահովելու ենք նոր գիտելիքի, կառավարման հմտությունների և արտաքին գործարար կապերի միջոցով:
- Տնտեսական աճի թիրախին հասնելու նպատակով անհրաժեշտ է լինելու օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների և ՀՆԱ-ի 6% հարաբերակցություն:
- Իրականացնելու ենք կառուցվածքային բարեփոխումներ, այդ թվում՝ հարկաբյուջետային, ֆինանսական ու կապիտալի շուկայի, աշխատաշուկայի, ներդրումային ու գործարար միջավայրի, մրցակցության պաշտպանության, արտաքին առևտրի և այլ ուղղություններով՝ նպատակ ունենալով առավելագույնս խրախուսել ներքին և օտարերկրյա մասնավոր ներդրումները, բարձրացնել վերջիններիս արդյունավետությունը:
- Բարձրացնելու ենք արտադրողականությունը։
- Միայն ներդրումների և զբաղվածության աճը չի կարող լինել կայուն տնտեսական զարգացման հիմք: Մրցունակության երկարաժամկետ աճի և պահպանման նպատակով անհրաժեշտ է լինելու զգալիորեն բարձրացնել կապիտալի և աշխատանքի արտադրողականությունը: Թիրախավորելու ենք համախառն գործոնային արտադրողականության տարեկան առնվազն 5% աճ: Այս նպատակով գործարկելու ենք աջակցության համալիր փաթեթներ՝ խրախուսելով տեխնոլոգիական վերազինումը և աշխատուժի կարողությունների զարգացումը:
- Բարձրացնելու ենք զբաղվածությունը և տնտեսապես ակտիվ բնակչության տեսակարար կշիռը։
- Տնտեսական աճն առանց քաղաքացիների լայն ներգրավվածության ոչ միայն չի լինի ներառական, այլև պարզապես չի կարող տեղի ունենալ: Առանց տնտեսապես ակտիվ քաղաքացիների տեսակարար կշռի աճի զգալի հնարավոր չէ տնտեսական աճի թիրախի ապահովումը: Այս տեսանկյունից չափազանց կարևոր է լինելու բնակչության շարժունակության ապահովումը, ստեղծարար կարողությունների զարգացումն ու իրացումը, ինչպես նաև տնտեսական կյանքում կանանց մասնակցության մեծացումը: Առավել ևս հետճգնաժամային պայմաններում կանանց ցածր ներգրավվածությունը տնտեսական կյանքում անթույլատրելի շռայլություն է: Կառավարությունը մշակելու է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների և հատկապես կանանց ստեղծարար ու գործարար ներուժի զարգացմանն ու իրացմանը միտված քաղաքականությունների և աջակցության միջոցառումների փաթեթներ:
Տնտեսական քաղաքականություն
«Վերելք» կուսակցություն
- Տնտեսությունը պետք է կառուցվի ազատ, սոցիալական շուկայական տնտեսական հարաբերությունների հիմունքներով։ Հայաստանի տնտեսության հիմնական բաղադրիչը պետք է լինի արդյունաբերությունը, ՏՏ ոլորտը և այլն։
- Հայաստանում անհրաժեշտ է հաստատել սոցիալական շուկայական տնտեսական համակարգ
- Հայաստանի տնտեսական քաղաքականության նպատակներ պետք է դառնան սեփականության իրավունքի պաշտպանությունը, ձեռնարկատիրությանն օժանդակումը և գիտելիքի վրա հիմնված տնտեսության ստեղծումը:
- Մրցակցությունը խրախուսելու համար կարևոր է համապատասխան օրենսդրության ստեղծումը և անընդհատ կատարելագործումը։ Ընդ որում, անհրաժեշտ է տնտեսությունը ապակենտրոնացնել և դիմակայել համակենտրոնացման միտումներին,խափանել անբարեխիղճ մրցակցությունը, թույլ չտալ մենաշնորհների առաջացումը, ինչպես նաև ապահովել նոր արտադրությունների և ձեռնարկությունների մուտքը շուկա։ Ֆինանսական օժանդակություն տրամադրելով առանձին ձեռնարկությունների, պետությունը չպետք է քայքայի միջին ձեռնարկությունների շուկայական դիրքերը։
- Սահմանել ազգային տնտեսության և շուկայի պաշտպանվածություն միջազգայինից, կենսապահովման առաջնահերթ անհրաժեշտության միջոցների (պարեն և այլն) համար պետական պատասխանատվություն:
- Անհրաժեշտ է հաղթահարել տնտեսությունում առկա սեփական կապիտալի պակասը։ Դրան կարելի է հասնել աշխատավորներին շահագրգռելով մասնակցելու ձեռնարկության եկամուտների բաշխման գործին և օգտագործել նրանց խնայողությունները որպես բաժնետեր, ներդնելու արտադրության մեջև այդպիսով դառնալու սեփականատեր։
- Արդյունաբերությունը պետք է կազմի Հայաստանի տնտեսության հիմնական բաղադրիչը՝ տոկոսային հարաբերակցությամբ հասնի տնտեսության 60/70 տոկոսին։
- Անհրաժեշտ է Հայաստանում ստեղծել ժամանակակից գիտահենք տնտեսություն։
- Էներգամատակարարման ապագայի և էներգիայի ապագա պահանջմունքների բավարարման համար անհրաժեշտ է ներգրավել բոլոր ավանդական և այլընտրանքային էներգակիրները։ Առաջնահերթ ուշադրություն պետք է դարձնել ջրային պաշարների առավելագույն օգտագործմամբ հիդրոկայանների կառուցմանը և նրանց լայն ցանցի ստեղծմանը։ Այս գործում պետք է ներգրավել ժողովրդական լայն զանգվածների ներդրումները։ Ինչպես նաև արևային էներգիայի առավելագույն օգտագործման ուղիների՝ էլեկտրաէներգիայի արտադրման, ջրատաքացման, սննդի մշակման և նրանց լայն ցանցի ստեղծման և արտադրության կազմակերպման առումով։ Բացի այդ, անհրաժեշտ է մշակել նոր տեխնոլոգիաներ, որոնքկապահովեն հումքի ու էներգիայի առավել խնայողական օգտագործումը։
«Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցություն
- Տնտեսական հնարավորությունների ընդլայնումը և դրանց հավասար հասանելիության ապահովումը,
- Մարդու ներքին կարողությունների զարգացման և իրացման միջոցով միջին խավի բարեկեցության աճն ու աղքատության կրճատումը։
Մինչև 2026 թվականը մեր թիրախներն են՝
- ՀՆԱ-ի տարեկան միջին աճը նվազագույնը դարձնել 7% (բարենպաստ արտաքին տնտեսական պայմաններում՝ 9%),
- մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն 4269 ԱՄՆ դոլարից դարձնել նվազագույնը 5900 ԱՄՆ դոլար,
- պետական աշխատավարձի ֆոնդը հասցնել ՀՆԱ-ի 25%-ի՝ ներկայիս 16%-ի փոխարեն,
- գործազրկությունը իջեցնել 10%-ից ցածր,
- աղքատության մակարդակը կրկնակի նվազեցնել,
- կենսաթոշակի միջին չափը 43,500 դրամից դարձնել առնվազն 61,000 դրամ,
- նվազագույն կենսաթոշակը 26,500 դրամից դարձնել 37,000 դրամ,
- նվազագույն աշխատավարձը 68,000 դրամից դարձնել առնվազն 85,000 դրամ,
- միջին աշխատավարձը 190,000 դրամից դարձնել 300,000 դրամ,
- հաշմանդամություն ունեցող անձանց թոշակները 1-ին, 2-րդ և 3-րդ կարգերի համար 26,500 դրամից դարձնել 37,000 դրամ,
- զինծառայողի հաշմանդամության զինվորական կենսաթոշակի չափերը 1-ին խմբի համար դրաձնել 55,000 դրամ, 2-րդ խմբի համար՝ 42,000 դրամ, 3-րդ խմբի համար՝ 37,000 դրամ։
- Ապահովելու ենք ներդրումների ծավալի զգալի աճ։
Մասնավորապես ներդրում/ՀՆԱ հարաբերակցությունը չպետք է նվազ լինի 25%-ից: - Օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների ներհոսքը ապահովելու ենք նոր գիտելիքի, կառավարման հմտությունների և արտաքին գործարար կապերի միջոցով:
- Տնտեսական աճի թիրախին հասնելու նպատակով անհրաժեշտ է լինելու օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների և ՀՆԱ-ի 6% հարաբերակցություն:
- Իրականացնելու ենք կառուցվածքային բարեփոխումներ, այդ թվում՝ հարկաբյուջետային, ֆինանսական ու կապիտալի շուկայի, աշխատաշուկայի, ներդրումային ու գործարար միջավայրի, մրցակցության պաշտպանության, արտաքին առևտրի և այլ ուղղություններով՝ նպատակ ունենալով առավելագույնս խրախուսել ներքին և օտարերկրյա մասնավոր ներդրումները, բարձրացնել վերջիններիս արդյունավետությունը:
- Բարձրացնելու ենք արտադրողականությունը։
- Միայն ներդրումների և զբաղվածության աճը չի կարող լինել կայուն տնտեսական զարգացման հիմք: Մրցունակության երկարաժամկետ աճի և պահպանման նպատակով անհրաժեշտ է լինելու զգալիորեն բարձրացնել կապիտալի և աշխատանքի արտադրողականությունը: Թիրախավորելու ենք համախառն գործոնային արտադրողականության տարեկան առնվազն 5% աճ: Այս նպատակով գործարկելու ենք աջակցության համալիր փաթեթներ՝ խրախուսելով տեխնոլոգիական վերազինումը և աշխատուժի կարողությունների զարգացումը:
- Բարձրացնելու ենք զբաղվածությունը և տնտեսապես ակտիվ բնակչության տեսակարար կշիռը։
- Տնտեսական աճն առանց քաղաքացիների լայն ներգրավվածության ոչ միայն չի լինի ներառական, այլև պարզապես չի կարող տեղի ունենալ: Առանց տնտեսապես ակտիվ քաղաքացիների տեսակարար կշռի աճի զգալի հնարավոր չէ տնտեսական աճի թիրախի ապահովումը: Այս տեսանկյունից չափազանց կարևոր է լինելու բնակչության շարժունակության ապահովումը, ստեղծարար կարողությունների զարգացումն ու իրացումը, ինչպես նաև տնտեսական կյանքում կանանց մասնակցության մեծացումը: Առավել ևս հետճգնաժամային պայմաններում կանանց ցածր ներգրավվածությունը տնտեսական կյանքում անթույլատրելի շռայլություն է: Կառավարությունը մշակելու է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների և հատկապես կանանց ստեղծարար ու գործարար ներուժի զարգացմանն ու իրացմանը միտված քաղաքականությունների և աջակցության միջոցառումների փաթեթներ: