- Գյուղատնտեսության ոլորտի պետական քաղաքականության հիմքում ընկած է լինելու հանրության պարենային անվտանգության հիմնահարցը՝ հաշվի առնելով նաև պատերազմի վերսկսման հնարավորությունը։
- Հայաստանում գյուղատնտեսությունը պետք է միտված լինի բնական, էկոլոգիապես մաքուր արտադրանք ստանալուն՝ այն դարձնելով բրենդային։ Գյուղատնտեսական արտադրանքի ներմուծումը հասցնելու ենք նվազագույնի՝ այն փոխարինելով տեղական որակյալ արտադրանքով։
- Արտադրության ոլորտում, նաև պետական աջակցությամբ, աստիճանաբար կիրառվելու են միջազգային լավագույն փորձառությունն ու նորագույն տեխնոլոգիաները, ոլորտում ծախսվող էներգիան հնարավորինս փոխարինելվելու է արևային և վերականգնվող այլ էներգատեսակներով:
- Կարելի է արձանագրել, որ գյուղատնտեսության ավանդական ձևերը սպառել են իրենց և հետագա շարժընթացը պետք է գնա դեպի ինտենսիվացումը (ջերմային տնտեսությունների հիմնում) և խոշորացումը։
- Սրա համար թիվ մեկ մարտահրավեր ու թիվ մեկ ներուժ ենք համարում ոռոգման համակարգը։
- Առկա ոռոգման համակարգը ի վիճակի չէ գյուղացիական բոլոր տնտեսություններն ապահովելու անհրաժեշտ քանակությամբ ու որակով ոռոգման ջրով։
- «Ջրօգտագործողների ընկերությունների մասին» օրենքում փոփոխություններով բացառելու ենք դրանց զավթումը խոշոր հողատերերի կողմից, ճնշումները տեղական, մարզային կամ կենտրոնական իշխանությունների կողմից։ Օրենքի փոփոխությամբ պետք է երաշխավորվի ՋՕԸ-ների անկախությունը։
- Ժողովրդավարությունը և գյուղացուն հաշվետու լինելը։
- Ջրերի կառավարման միասնական ծրագրի համակարգը։
- Կատարելագործելու ենք այնպես, որ կապակցված լինեն այս ոլորտին առնչվող տվյալների տիրապետող պետական բոլոր կառույցների բազաները։ Համակարգը հասանելի ենք դարձնելու յուրաքանչյուր քաղաքացու, որպեսզի ամեն ջրօգտագործող կարողանա ստանալ իր և մնացածների սպառած ջրի, դրա դիմաց վճարումների վերաբերյալ տեղեկություն։
- Գտնելու ենք ներդրողներ մասնավոր-հանրային։
- Համագործակցությամբ սկսելու ենք ջրամբարաշինարարության ծրագրեր։ Տասը տարվա ընթացքում կառուցելու ենք մի քանի առաջնային անհրաժեշտության ջրամբարներ։
- Տասը տարի հետո կանխատեսում ենք ինքնածախսածածկվող ՋՕԸ-եր, որոնք, ըստ էության, հիմք կդառնան կոոպերատիվների, որոնք գյուղացիներին կմատուցեն նյութատեխնիկական ապահովման ծառայություններ, իսկ հետագայում մթերման/արտահանման ծառայություններ՝ միևնույն ժամանակ չավելացնելով շահույթի բեռը ինքնարժեքի վրա։
- Մշակելու և ներդնելու ենք օժանդակության գործիքներ, որոնց միջոցով կկարողանանք համաֆինանսավորել կաթիլային ոռոգման և հակակարկտային ցանցերի ներդրումը գյուղացիների կողմից։ Միանվագ խոշոր աջակցության և դրան հաջորդող տարիների ընթացքում վերադարձվող գումարների կուտակման միջոցով հասնելու ենք նրան, որ հաջորդ անգամները գյուղացին կարողանա ինքնաֆինանսավորել այդ համակարգերը։
- Ստեղծելու ենք ժամանակակից տեսական-կիրառական գյուղատնտեսության ոլորտի մասնագետների վերապատրաստման և ուսումնաարտադրական կենտրոն։
- Գյուղատնտեսության ոլորտում առաջնային ենք համարում նաև աշխատանքային խնդիրները։ Ոլորտի մարտահրավերներից ենք համարում այն կարգավորող իրավական նորմատիվ բազայի թերությունները և բացթողումները։ Հրատապ են գյուղատնտեսական ոլորտը կարգավորող միասնական օրենսդրության ընդունումը, որը կսահմանի գյուղացու, գյուղացիական տնտեսությունների իրավական կարգավիճակը։ Կսահմանվեն գյուղոլորտի աշխատանքային իրավունքները և կենսական շահերը, դրանց պաշտպանության մեխանիզմները և ներդրումը։
«Քաղաքացու Որոշում» սոցիալ դեմոկրատական կուսակցություն
«Հայաստան» դաշինք
Գյուղատնտեսություն
- Նախաձեռնելու ենք քայլեր, որ թույլ կտան ընդարձակել որոշ ավանդական ապրանքների, օրինակ՝ գորգերի արտադրությունը եւ խրախուսել ապրանքների նոր տեսակների արտադրանքը։ Հեռանկարային է համարվում օրգանիկ գյուղատնտեսական ապրանքների արտադրության ընդարձակումը:
- Պետական աջակցության հիմնական եւ առաջնահերթ շահառուներ են լինելու փոքր ու միջին գյուղացիական տնտեսություններն ու ձեռնարկությունները։ Ծրագրեր են իրականացվելու նրանց արդյունավետության եւ եկամտաբերություն աճի, գյուղատնտեսական արժեշղթաներին ինտեգրման ուղղությամբ:
- Խթանվելու է բարձրարժեք եւ օրգանական գյուղատնտեսության զարգացումը։ Գործուն քայլեր են իրականացվելու Հայաստանում գյուղատնտեսության արդիականացման ուղղությամբ: Խրախուսվելու է ինտենսիվ գյուղատնտե սությունը, ջրախնայողոռոգման համակարգերի ներդրումը։
- Հետեւողականորեն մեծացվելու են մշակվող հողերի մակերեսները։ Մշակվելու են գյուղատնտեսության ոլորտի սուբսիդավորման նոր մոտեցումներ՝ առաջին հերթին նախապատվությունը տալով ֆերմերների հետ ուղղակի հարաբերություններին։
- Առաջիկա գյուղատնտեսական աշխատանքները եւ բերքահավաքը դիտարկվելու են որպես հրատապ խնդիր: Մթերման գործընթացի պատշաճ ապահովման համար վերամշակող կազմակերպություններին տրամդրվելու են անհրաժեշտ շրջանառու միջոցներ:
- Հիմնարար փոփոխության կենթարկվի գյուղատնտեսության մեջ սուբսիդավորման գործող համակարգը, անցում կատարելով միջնորդավորված (ջուր վաճառող, պարարտանյութ վաճառող, դիզվառելիք վաճառող) սուբսիդավորումից գյուղատնտեսական արտադրանք արտադրողի ուղղակի, նպատակային սուբսիդավորմանը: Վերականգնելու, ակտիվացնելու ու ընդլայնելու ենք մարզային ԳԱՄԿ-երի աշխատանքը, նպատակ ունենալով գյուղատնտեսության ոլորտում ներդնել եւ կիրառել լայնածավալ եւ արդյունավետ խորհրդատվության, եւ բացառապես դրա վրա հիմնված սուբսիդավորման համակարգը:
- Երեք տարին մեկ, պետբյուջեի միջնաժամկետ ծախսային ծրագրին զուգահեռ` կկազմվի եւ կհաստատվի «ՀՀ պարենային հաշվեկշիռը»։
Գյուղատնտեսություն
«Քաղաքացու Որոշում» սոցիալ դեմոկրատական կուսակցություն
- Գյուղատնտեսության ոլորտի պետական քաղաքականության հիմքում ընկած է լինելու հանրության պարենային անվտանգության հիմնահարցը՝ հաշվի առնելով նաև պատերազմի վերսկսման հնարավորությունը։
- Հայաստանում գյուղատնտեսությունը պետք է միտված լինի բնական, էկոլոգիապես մաքուր արտադրանք ստանալուն՝ այն դարձնելով բրենդային։ Գյուղատնտեսական արտադրանքի ներմուծումը հասցնելու ենք նվազագույնի՝ այն փոխարինելով տեղական որակյալ արտադրանքով։
- Արտադրության ոլորտում, նաև պետական աջակցությամբ, աստիճանաբար կիրառվելու են միջազգային լավագույն փորձառությունն ու նորագույն տեխնոլոգիաները, ոլորտում ծախսվող էներգիան հնարավորինս փոխարինելվելու է արևային և վերականգնվող այլ էներգատեսակներով:
- Կարելի է արձանագրել, որ գյուղատնտեսության ավանդական ձևերը սպառել են իրենց և հետագա շարժընթացը պետք է գնա դեպի ինտենսիվացումը (ջերմային տնտեսությունների հիմնում) և խոշորացումը։
- Սրա համար թիվ մեկ մարտահրավեր ու թիվ մեկ ներուժ ենք համարում ոռոգման համակարգը։
- Առկա ոռոգման համակարգը ի վիճակի չէ գյուղացիական բոլոր տնտեսություններն ապահովելու անհրաժեշտ քանակությամբ ու որակով ոռոգման ջրով։
- «Ջրօգտագործողների ընկերությունների մասին» օրենքում փոփոխություններով բացառելու ենք դրանց զավթումը խոշոր հողատերերի կողմից, ճնշումները տեղական, մարզային կամ կենտրոնական իշխանությունների կողմից։ Օրենքի փոփոխությամբ պետք է երաշխավորվի ՋՕԸ-ների անկախությունը։
- Ժողովրդավարությունը և գյուղացուն հաշվետու լինելը։
- Ջրերի կառավարման միասնական ծրագրի համակարգը։
- Կատարելագործելու ենք այնպես, որ կապակցված լինեն այս ոլորտին առնչվող տվյալների տիրապետող պետական բոլոր կառույցների բազաները։ Համակարգը հասանելի ենք դարձնելու յուրաքանչյուր քաղաքացու, որպեսզի ամեն ջրօգտագործող կարողանա ստանալ իր և մնացածների սպառած ջրի, դրա դիմաց վճարումների վերաբերյալ տեղեկություն։
- Գտնելու ենք ներդրողներ մասնավոր-հանրային։
- Համագործակցությամբ սկսելու ենք ջրամբարաշինարարության ծրագրեր։ Տասը տարվա ընթացքում կառուցելու ենք մի քանի առաջնային անհրաժեշտության ջրամբարներ։
- Տասը տարի հետո կանխատեսում ենք ինքնածախսածածկվող ՋՕԸ-եր, որոնք, ըստ էության, հիմք կդառնան կոոպերատիվների, որոնք գյուղացիներին կմատուցեն նյութատեխնիկական ապահովման ծառայություններ, իսկ հետագայում մթերման/արտահանման ծառայություններ՝ միևնույն ժամանակ չավելացնելով շահույթի բեռը ինքնարժեքի վրա։
- Մշակելու և ներդնելու ենք օժանդակության գործիքներ, որոնց միջոցով կկարողանանք համաֆինանսավորել կաթիլային ոռոգման և հակակարկտային ցանցերի ներդրումը գյուղացիների կողմից։ Միանվագ խոշոր աջակցության և դրան հաջորդող տարիների ընթացքում վերադարձվող գումարների կուտակման միջոցով հասնելու ենք նրան, որ հաջորդ անգամները գյուղացին կարողանա ինքնաֆինանսավորել այդ համակարգերը։
- Ստեղծելու ենք ժամանակակից տեսական-կիրառական գյուղատնտեսության ոլորտի մասնագետների վերապատրաստման և ուսումնաարտադրական կենտրոն։
- Գյուղատնտեսության ոլորտում առաջնային ենք համարում նաև աշխատանքային խնդիրները։ Ոլորտի մարտահրավերներից ենք համարում այն կարգավորող իրավական նորմատիվ բազայի թերությունները և բացթողումները։ Հրատապ են գյուղատնտեսական ոլորտը կարգավորող միասնական օրենսդրության ընդունումը, որը կսահմանի գյուղացու, գյուղացիական տնտեսությունների իրավական կարգավիճակը։ Կսահմանվեն գյուղոլորտի աշխատանքային իրավունքները և կենսական շահերը, դրանց պաշտպանության մեխանիզմները և ներդրումը։
«Հայաստան» դաշինք
- Նախաձեռնելու ենք քայլեր, որ թույլ կտան ընդարձակել որոշ ավանդական ապրանքների, օրինակ՝ գորգերի արտադրությունը եւ խրախուսել ապրանքների նոր տեսակների արտադրանքը։ Հեռանկարային է համարվում օրգանիկ գյուղատնտեսական ապրանքների արտադրության ընդարձակումը:
- Պետական աջակցության հիմնական եւ առաջնահերթ շահառուներ են լինելու փոքր ու միջին գյուղացիական տնտեսություններն ու ձեռնարկությունները։ Ծրագրեր են իրականացվելու նրանց արդյունավետության եւ եկամտաբերություն աճի, գյուղատնտեսական արժեշղթաներին ինտեգրման ուղղությամբ:
- Խթանվելու է բարձրարժեք եւ օրգանական գյուղատնտեսության զարգացումը։ Գործուն քայլեր են իրականացվելու Հայաստանում գյուղատնտեսության արդիականացման ուղղությամբ: Խրախուսվելու է ինտենսիվ գյուղատնտե սությունը, ջրախնայողոռոգման համակարգերի ներդրումը։
- Հետեւողականորեն մեծացվելու են մշակվող հողերի մակերեսները։ Մշակվելու են գյուղատնտեսության ոլորտի սուբսիդավորման նոր մոտեցումներ՝ առաջին հերթին նախապատվությունը տալով ֆերմերների հետ ուղղակի հարաբերություններին։
- Առաջիկա գյուղատնտեսական աշխատանքները եւ բերքահավաքը դիտարկվելու են որպես հրատապ խնդիր: Մթերման գործընթացի պատշաճ ապահովման համար վերամշակող կազմակերպություններին տրամդրվելու են անհրաժեշտ շրջանառու միջոցներ:
- Հիմնարար փոփոխության կենթարկվի գյուղատնտեսության մեջ սուբսիդավորման գործող համակարգը, անցում կատարելով միջնորդավորված (ջուր վաճառող, պարարտանյութ վաճառող, դիզվառելիք վաճառող) սուբսիդավորումից գյուղատնտեսական արտադրանք արտադրողի ուղղակի, նպատակային սուբսիդավորմանը: Վերականգնելու, ակտիվացնելու ու ընդլայնելու ենք մարզային ԳԱՄԿ-երի աշխատանքը, նպատակ ունենալով գյուղատնտեսության ոլորտում ներդնել եւ կիրառել լայնածավալ եւ արդյունավետ խորհրդատվության, եւ բացառապես դրա վրա հիմնված սուբսիդավորման համակարգը:
- Երեք տարին մեկ, պետբյուջեի միջնաժամկետ ծախսային ծրագրին զուգահեռ` կկազմվի եւ կհաստատվի «ՀՀ պարենային հաշվեկշիռը»։