- Կնախատեսվի Սյունիքի մարզում ռուսական նոր ռազմակայանի կայազորի տեղակայում, որը կապահովի Արցախում գտնվող խաղաղապահ ուժերի արդյունավետ գործունեությունը, կերաշխավորի ռազմավարական նշանակություն ունեցող ճանապարհների անվտանգությունը:
- ՀՀ արտաքին քաղաքականության նպատակներից պետք է լինի Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից Արցախի Հանրապետության, Հայաստանի Հանրապետության, հայ ժողովրդի, մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների, միջազգային իրավունքի այլ իրավախախտումների համար միջազգային իրավական և անհրաժեշտ քաղաքական գործընթացների նախաձեռնումը և դրանց հետևողականորեն՝ մինչև տրամաբանական ավարտ հասցնելը։
- Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի կենսագործում՝ «Անկախացում֊Միացում» կամ «Միացում» ճանապարհով: Ինքնորոշման իրավունքի կենսագործման և Արցախյան հակամարտության հայանպաստ լուծման համար անհրաժեշտ միջազգային իրավական գործիքների կիրառում:
- ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների աշխատանքների վերականգնում և Արցախի շահերի պատշաճ ներկայացում:
- Արցախի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության վերականգնում:
- Արցախի Հանրապետության և Հայաստանի Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունների ներդաշնակեցում: Հայաստանի և Արցախի սոցիալ տնտեսական միջավայրի, ենթակառուցվածքների ամբողջական ինտեգրացիա։ Արցախի բնակչության քանակի շարունակական ավելացում։
- Միջազգային իրավասու կազմակերպություններում ու վեհաժողովներում հայանպաստ բանաձևերի ընդունմանն ուղղված անհրաժեշտ գործողությունների կատարում: Միջազգային մակարդակով ազդեցիկ պետությունների և կազմակերպությունների մոտ Արցախի հարցով հայանպաստ դիրքորոշում ձևավորելունն ուղղված անհրաժեշտ իրավական, դատական, գիտական միջոցառումների իրականացում։
- Ադրբեջանի կողմից տարվող հայատյաց քաղաքականության դեմ միջազգային իրավական (դատական) գործընթացների զարգացում:
- Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից Արցախի դեմ ագրեսիայի շրջանակներում ներգրաված վարձկանների հիմքով նրանց դեմ միջազգային իրավական (դատական) գործընթացների նախաձեռնում: Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից ահաբեկչության ֆինանսավորման հիմքով նրանց դեմ միջազգային իրավական (դատական) գործընթացների նախաձեռնում:
- ՀՀ արտաքին քաղաքականության նպատակներից պետք է լինի Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից Արցախի Հանրապետության, Հայաստանի Հանրապետության, հայ ժողովրդի, մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների, միջազգային իրավունքի այլ իրավախախտումների համար միջազգային իրավական և անհրաժեշտ քաղաքական գործընթացների նախաձեռնումը և դրանց հետևողականորեն՝ մինչև տրամաբանական ավարտ հասցնելը:
- Մեղրի-Իրան-Արցախ մշակութային հանգույցի ձևավորում։ Արցախում և Հայաստանի մարզերում պետք է ստեղծվեն տարածաշրջանային համապատասխան ենթակառուցվածքներ, որոնք ապահովելու են կապը գյուղատնտեսությամբ զբաղվող անձանց հետ։
«Լուսավոր Հայաստան» կուսակցություն
ՄԻՀԱԿ-Միասնական Հայրենիք Կուսակցություն
Արցախ
- Նպաստել եւ աջակցել Հայաստանի Հանրապետության եւ Արցախի Հանրապետության միջն ռազմական, տնտեսական եւ այլ ոլորտներին վերաբերող համազործակցությանը։
- Նպաստել հետպատերզմյան ճգնաժամի վերացմանը, ստանձնել Հայաստանի Հանրապետության պետական սահմանների պաշտպանության երաշխավորությունը բառի ուղիղ իմաստով պետական սահմանների պաշտպանության երեշխավոր դիտելով ֆիզիկապես Հայաստանի Հանրապետությունում եւ Արցախում գտնվող յուրաքանչյուր մարդու։
- Արցախյան երկրորդ պատերազմի, հայկական կողմի մեծաթիվ զոհերի ու վիրավորների եւ Հայկական պետականության տարածքային կորուստների վերաբերյալ քննության անցկացման պահանջում։
- Արցախի հարցը չենք դիտարկում որպես նախկին Ադրբեջանի Խորհրդային Հանրապետության տարածքում տեղի ունեցող ներպետական հակամարտություն։ Գտնում ենք, որ Արցախի շուրջ հակամարտության հիմքում ընկած է ազգային ինքնորոշման իրավունքը՝ որի խոսուն վկաներն են Արցախն հայերով բնակեցված լինելու բազմադարյա իրողություններն եւ հայկական մշակույթային կոթողները եւ հետեւաբար նախկին Խորհրդային Միության տարածքում պետությունների ճանաչման Եվրոպական խորհրդի 1991թ-ին որդեգրված սկզբունքներից հետ կանգնելու անարդար որոշումները, որոնք Ադրբեջանին Արցախի ժողովրդի դեմ լեգալ ուժ կիրառելու իրավունք են տվել։ Եվ, հետևաբար, արտաքին քաղաքականության մարտահրավեր ենք դիտարկում Ադրբեջանին այդ իրավունքից զրկելը։
- Ստանձնել Արցախի Հանրապետության բնակչության կյանքի, ինքնիշխան լինելու, անվտանգ ապրելու, միջազգային իրավունքով ճանաչված սեփական կարգավիճակը որոշելու իրավունքների երաշխավորի դերը ի դեմս Հայաստանի Հանրապետության, նպաստել հետպատերազմյա ճգնաժամով պայմանովորված նշված դերի ամրապնդմանը։ Կուսակցության քաղաքականությունն այս հարցում հիմնված է լինելու նաև Արցախի հանրության այս իրավունքների ազատ կենսագործման հնարավորությունների ապահովման վրա։
- Առաջիկա հինգ տարիների ընթացքում, նվազագույնը երեք անգամ, բարձրացնել Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության, Հայաստանի Հանրապետության ն Նախիջևանի, Արցախի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության սահմանները պաշտպանող, Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության նախարարության ենթակայության տակ գտնվող բոլոր զորամասերի հրամանատարների, սպաների, ենթասպաների, պայմանագրային զինծառայողների և քաղաքացիական աշխատակիցների աշխատավարձը։
- Հայաստանի Հանրապետության և Արցախի Հանրապետության սահմանների պաշտպանության համար նահատակված զինվորականների և կամավորականների ընտանիքների համար սահմանել ցմահ ՀՀ նվազագույն աշխատավարձի չափով։
- Ցուցաբերել նյութական, բարոյական եւ հոգեբանական աջակցություն Հայաստանի Հանրապետությունում բնակվող եւ և Արցախյան պատերազմներում հաշմանդամ դարձած անձանց, նահատակված անձանց ընտանիքներին, Արցախյան պատերազմների հետեւանքով տներն ու բնակվայրերը կորցրած ընտանիքներին, ովքեր բնակություն են հաստատել ՀՀ-ում։
- Հայրենական Մեծ, 1992-94թթ-ի Արցախյան, 2016թ-ի ապրիլյան, 44-օրյա պատերազմների մասնակիցների համար Հայաստանի Հանրապետության ողջ տարածքում մարդատար տրանսպորտից օգտվելը դարձնել անվճար։
Արցախ
«Լուսավոր Հայաստան» կուսակցություն
- Կնախատեսվի Սյունիքի մարզում ռուսական նոր ռազմակայանի կայազորի տեղակայում, որը կապահովի Արցախում գտնվող խաղաղապահ ուժերի արդյունավետ գործունեությունը, կերաշխավորի ռազմավարական նշանակություն ունեցող ճանապարհների անվտանգությունը:
- ՀՀ արտաքին քաղաքականության նպատակներից պետք է լինի Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից Արցախի Հանրապետության, Հայաստանի Հանրապետության, հայ ժողովրդի, մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների, միջազգային իրավունքի այլ իրավախախտումների համար միջազգային իրավական և անհրաժեշտ քաղաքական գործընթացների նախաձեռնումը և դրանց հետևողականորեն՝ մինչև տրամաբանական ավարտ հասցնելը։
- Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի կենսագործում՝ «Անկախացում֊Միացում» կամ «Միացում» ճանապարհով: Ինքնորոշման իրավունքի կենսագործման և Արցախյան հակամարտության հայանպաստ լուծման համար անհրաժեշտ միջազգային իրավական գործիքների կիրառում:
- ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների աշխատանքների վերականգնում և Արցախի շահերի պատշաճ ներկայացում:
- Արցախի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության վերականգնում:
- Արցախի Հանրապետության և Հայաստանի Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունների ներդաշնակեցում: Հայաստանի և Արցախի սոցիալ տնտեսական միջավայրի, ենթակառուցվածքների ամբողջական ինտեգրացիա։ Արցախի բնակչության քանակի շարունակական ավելացում։
- Միջազգային իրավասու կազմակերպություններում ու վեհաժողովներում հայանպաստ բանաձևերի ընդունմանն ուղղված անհրաժեշտ գործողությունների կատարում: Միջազգային մակարդակով ազդեցիկ պետությունների և կազմակերպությունների մոտ Արցախի հարցով հայանպաստ դիրքորոշում ձևավորելունն ուղղված անհրաժեշտ իրավական, դատական, գիտական միջոցառումների իրականացում։
- Ադրբեջանի կողմից տարվող հայատյաց քաղաքականության դեմ միջազգային իրավական (դատական) գործընթացների զարգացում:
- Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից Արցախի դեմ ագրեսիայի շրջանակներում ներգրաված վարձկանների հիմքով նրանց դեմ միջազգային իրավական (դատական) գործընթացների նախաձեռնում: Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից ահաբեկչության ֆինանսավորման հիմքով նրանց դեմ միջազգային իրավական (դատական) գործընթացների նախաձեռնում:
- ՀՀ արտաքին քաղաքականության նպատակներից պետք է լինի Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից Արցախի Հանրապետության, Հայաստանի Հանրապետության, հայ ժողովրդի, մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների, միջազգային իրավունքի այլ իրավախախտումների համար միջազգային իրավական և անհրաժեշտ քաղաքական գործընթացների նախաձեռնումը և դրանց հետևողականորեն՝ մինչև տրամաբանական ավարտ հասցնելը:
- Մեղրի-Իրան-Արցախ մշակութային հանգույցի ձևավորում։ Արցախում և Հայաստանի մարզերում պետք է ստեղծվեն տարածաշրջանային համապատասխան ենթակառուցվածքներ, որոնք ապահովելու են կապը գյուղատնտեսությամբ զբաղվող անձանց հետ։
ՄԻՀԱԿ-Միասնական Հայրենիք Կուսակցություն
- Նպաստել եւ աջակցել Հայաստանի Հանրապետության եւ Արցախի Հանրապետության միջն ռազմական, տնտեսական եւ այլ ոլորտներին վերաբերող համազործակցությանը։
- Նպաստել հետպատերզմյան ճգնաժամի վերացմանը, ստանձնել Հայաստանի Հանրապետության պետական սահմանների պաշտպանության երաշխավորությունը բառի ուղիղ իմաստով պետական սահմանների պաշտպանության երեշխավոր դիտելով ֆիզիկապես Հայաստանի Հանրապետությունում եւ Արցախում գտնվող յուրաքանչյուր մարդու։
- Արցախյան երկրորդ պատերազմի, հայկական կողմի մեծաթիվ զոհերի ու վիրավորների եւ Հայկական պետականության տարածքային կորուստների վերաբերյալ քննության անցկացման պահանջում։
- Արցախի հարցը չենք դիտարկում որպես նախկին Ադրբեջանի Խորհրդային Հանրապետության տարածքում տեղի ունեցող ներպետական հակամարտություն։ Գտնում ենք, որ Արցախի շուրջ հակամարտության հիմքում ընկած է ազգային ինքնորոշման իրավունքը՝ որի խոսուն վկաներն են Արցախն հայերով բնակեցված լինելու բազմադարյա իրողություններն եւ հայկական մշակույթային կոթողները եւ հետեւաբար նախկին Խորհրդային Միության տարածքում պետությունների ճանաչման Եվրոպական խորհրդի 1991թ-ին որդեգրված սկզբունքներից հետ կանգնելու անարդար որոշումները, որոնք Ադրբեջանին Արցախի ժողովրդի դեմ լեգալ ուժ կիրառելու իրավունք են տվել։ Եվ, հետևաբար, արտաքին քաղաքականության մարտահրավեր ենք դիտարկում Ադրբեջանին այդ իրավունքից զրկելը։
- Ստանձնել Արցախի Հանրապետության բնակչության կյանքի, ինքնիշխան լինելու, անվտանգ ապրելու, միջազգային իրավունքով ճանաչված սեփական կարգավիճակը որոշելու իրավունքների երաշխավորի դերը ի դեմս Հայաստանի Հանրապետության, նպաստել հետպատերազմյա ճգնաժամով պայմանովորված նշված դերի ամրապնդմանը։ Կուսակցության քաղաքականությունն այս հարցում հիմնված է լինելու նաև Արցախի հանրության այս իրավունքների ազատ կենսագործման հնարավորությունների ապահովման վրա։
- Առաջիկա հինգ տարիների ընթացքում, նվազագույնը երեք անգամ, բարձրացնել Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության, Հայաստանի Հանրապետության ն Նախիջևանի, Արցախի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության սահմանները պաշտպանող, Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության նախարարության ենթակայության տակ գտնվող բոլոր զորամասերի հրամանատարների, սպաների, ենթասպաների, պայմանագրային զինծառայողների և քաղաքացիական աշխատակիցների աշխատավարձը։
- Հայաստանի Հանրապետության և Արցախի Հանրապետության սահմանների պաշտպանության համար նահատակված զինվորականների և կամավորականների ընտանիքների համար սահմանել ցմահ ՀՀ նվազագույն աշխատավարձի չափով։
- Ցուցաբերել նյութական, բարոյական եւ հոգեբանական աջակցություն Հայաստանի Հանրապետությունում բնակվող եւ և Արցախյան պատերազմներում հաշմանդամ դարձած անձանց, նահատակված անձանց ընտանիքներին, Արցախյան պատերազմների հետեւանքով տներն ու բնակվայրերը կորցրած ընտանիքներին, ովքեր բնակություն են հաստատել ՀՀ-ում։
- Հայրենական Մեծ, 1992-94թթ-ի Արցախյան, 2016թ-ի ապրիլյան, 44-օրյա պատերազմների մասնակիցների համար Հայաստանի Հանրապետության ողջ տարածքում մարդատար տրանսպորտից օգտվելը դարձնել անվճար։